Από τον Ισιγόνη στον Λιώκη- Επτά Έλληνες σχεδιαστές εμβληματικών αυτοκινήτων

Μπορεί να μην παράγουμε στην πατρίδα μας ούτε ένα εξάρτημα αυτοκινήτων, ωστόσο υπάρχουν αρκετοί Έλληνες σχεδιαστές, στους οποίους,  μάλιστα,  χρωστάμε μάλιστα ορισμένα εξέχοντα μέλη της οικογένειας των τεσσάρων τροχών.

«Έξω πάμε καλά», είχε πει κάποτε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και αυτό επιβεβαιώνεται περίτρανα και στον κλάδο του αυτοκινήτου. Γιατί μπορεί να ανήκει η Ελλάδα στις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς ούτε ένα εργοστάσιο κατασκευής οχημάτων, ωστόσο στο εξωτερικό διαπρέπουν πολυάριθμοι συμπατριώτες μας σε θέσεις κλειδιά της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας, οι περισσότεροι των οποίων είναι σχεδόν άγνωστοι στη χώρα καταγωγή τους.

Η Ελλάδα έχει μάλιστα την τύχη να εκπροσωπείται στον τομέα του σχεδιασμού αυτοκινήτων με εξαιρετικούς ντιζάινερ, ορισμένοι από τους οποίους θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικοί επειδή από τη γραφίδα τους ή –αν προτιμάτε– από την οθόνη του υπολογιστή τους, προέρχονται κομβικά μοντέλα, με ορισμένα, ιδρυτές νέων κατηγοριών.

Το έναυσμα για το συγκεκριμένο ρεπορτάζ μάς το έδωσε ο Αλέξανδρος Λιώκης, που αντιμετώπισε με μαεστρία την πρόκληση του σχεδιασμού του πρώτου compact SUV με τα χρώματα της Alfa Romeo, καθώς η Tonale έχει σαρώσει ήδη πριν το επίσημο λανσάρισμά της στην αγορά πολυάριθμα βραβεία για το ντιζάιν της. Η εμπιστοσύνη της Alfa Romeo προς τον Λιώκη μιλά από μόνη της, καθώς η κατηγορία των C-SUV θεωρείται η ραχοκοκαλιά της παγκόσμιας αγοράς αυτοκινήτου και οι Ιταλοί ποντάρουν πάρα πολλά στην επιτυχία της Tonale.

Ανάλογης λογικής είναι και η επιλογή των άλλων έξι Ελλήνων σχεδιαστών αυτοκινήτων, καθένας από τους οποίους έχει ξεχωρίσει για τους δικούς του λόγους, που αναλύουμε στην παρουσίασή μας ξεκινώντας από τους παλαιότερους και προχωρώντας προς τους νεότερους. Ανεξαρτήτως ηλικίας, πάντως, «και οι 7 είναι υπέροχοι»!

Αλέξανδρος Ισιγόνης

Είναι ο μόνος της επτάδας μας, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή, αφού γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1906 και ήταν γιος ενός Έλληνα εργοστασιάρχη με Βρετανικό διαβατήριο και μίας Βαυαρέζας, κόρης ιδιοκτήτη ζυθοποιίας.

Ο Αλέξανδρος Άρνολντ Ισιγόνης, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, έφυγε μετά τη Μικρασιατική καταστροφή από τη Σμύρνη και εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, ενώ στην πορεία σπούδασε στο Πολυτεχνείο της πόλης για να πιάσει δουλειά το 1936 στη βρετανική Morris, αρχικά στο τμήμα σχεδιασμού αναρτήσεων. Το ταλέντο του έλαμψε μετά τον Δεύτερο  Παγκόσμιο πόλεμο, όταν σχεδίασε το μικρό και οικονομικό Morris Minor, που κατασκευαζόταν με μεγάλη επιτυχία μεταξύ 1948 και 1972. Το Big Bang έγινε, ωστόσο, το 1959 με το Μοrris Mini, ένα μοντελάκι μήκους μόλις 3,05 μ. με τους τέσσερις τροχούς στα άκρα του αμαξώματος για ιδανική εκμετάλλευση κάθε εκατοστού και τιμή 496 αγγλικές λίρες, που το έκαναν προσιτό στα μικρομεσαία εισοδήματα, αλλά και σημείο αναφοράς για κάθε επόμενο αυτοκίνητο πόλης. Το Mini εξελίχθηκε γρήγορα σε ένα παγκόσμιο success story και ήταν η βασική αιτία να χρίσει η βασίλισσα της Αγγλίας το 1969 τον Ισιγόνη ιππότη και να του αποδώσει τον τίτλο του «σερ». Ο ίδιος, πάντως, ιεραρχούσε ως σημαντικότερο επίτευγμά του το Morris Minor και όχι το Mini, ενώ διατήρησε άσβεστο το πάθος του για τον σχεδιασμό αυτοκινήτων έως την προχωρημένη ηλικία των 80 ετών.

Αντώνης Βολάνης

Ο κοσμοπολίτης Αντώνης Βολάνης γεννήθηκε μεν το 1948 στη Θεσσαλονίκη, ωστόσο μετακόμισε από την παιδική του ηλικία στη Γαλλία και μετά τις σπουδές του σε σχολή τεχνικού σχεδίου εισήλθε στο μαγικό κόσμο του αυτοκινήτου ως σχεδιαστής αμαξωμάτων. Τα πρώτα δείγματα γραφής τα έδωσε τη δεκαετία του 1970 στη Matra, όπου σχεδίασε, μεταξύ άλλων, το καινοτόμο τριθέσιο Bagheera και το Rancho, που αποτελεί κατά πολλούς ειδικούς τον πρόγονο των σημερινών SUV. Το εμβληματικότερο δημιούργημα του Βολάνη είναι χωρίς αμφιβολία το Renault Espace, με το οποίο ιδρύθηκε η δημοφιλής κατηγορία των οικογενειακών πολυμορφικών μοντέλων. Ο εμπνευσμένος ντιζάινερ έφτιαξε νωρίς δικό του κέντρο σχεδιασμού και συνεργάστηκε με γνωστές αυτοκινητοβιομηχανίες, ενώ δεν δίστασε να πάει στα δικαστήρια τη Citroen κατηγορώντας την  ότι οικειοποίησε παράνομα δικά του σχέδια για την κατασκευή του Xsara Picasso και δικαιώθηκε πανηγυρικά. Η εταιρεία Design Volanis έχει βάλει τη σφραγίδα της σε μία μεγάλη γκάμα βιομηχανικών και καταναλωτικών προϊόντων, από μίξερ έως ρακέτες τένις, από αγωνιστικά ποδήλατα έως μπότες του σκι και από ελικόπτερα έως τηλέφωνα, ζυγαριές και ψησταριές.

Ανδρέας Ζαπατίνας

Ο Ανδρέας Ζαπατίνας γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα και ανήκει στους γνωστότερους σχεδιαστές αυτοκινήτων της γενιάς του. Αρχικά σπούδασε στο Art Center College of Design της Καλιφόρνιας και στη συνέχεια έκανε καριέρα ως ντιζάινερ σε σημαντικές αυτοκινητοβιομηχανίες της Ευρώπης, αλλά και της Άπω Ανατολής. Μία από τις γνωστότερες δημιουργίες του αποτελεί το διθέσιο ρόουντστερ Fiat Barchetta, ενώ στην Alfa Romeo ξεχώρισε με τον σχεδιασμό της 145 και το χαρακτηριστικό πίσω παρμπρίζ σχήματος V. Επίσης, συνέβαλε καθοριστικά στην εξωτερική διαμόρφωση του αμαξώματος σε μία σειρά μοντέλων της BMW κατά τη θητεία του στο Μόναχο, ενώ ανέλαβε για ένα διάστημα τη θέση του αρχισχεδιαστή της Subaru, όπου έβαλε, μεταξύ άλλων, το χεράκι του στο ντιζάιν του μεγάλου SUV, Tribeca. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με την κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία Changan, ενώ διδάσκει σχέδιο σε ανώτατες σχολές της Ιταλίας και της Ελβετίας.

Σωτήρης Κωβός

Γεννήθηκε στο Ίλιον το 1965 και ερωτεύτηκε τα αυτοκίνητα, λόγω ενός θείου του, που τον είχε πάρει για να παρακολουθήσουν μαζί το Ράλλυ Ακρόπολις. Ο Κωβός σπούδασε αρχικά Κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, σχεδίαζε, όμως,  ως μαθητής ακατάπαυστα αυτοκίνητα, ενώ μετά τη στρατιωτική του θητεία πήγε στην Αγγλία και ολοκλήρωσε τη σχολή Royal College of Art με υποτροφία της Mazda. Μετά από ένα αρχικό πέρασμα στην Peugeot, εντάχθηκε το 1993 στο σχεδιαστικό team της Toyota και έλαμψε ως ντιζάινερ του δημοφιλούς supermini, Yaris, που ψηφίστηκε το 2000 «Αυτοκίνητο της Χρονιάς».  ’ Ο Έλληνας ντιζάινερ μεταγράφηκε στην Audi, από όπου αποχώρησε μετά από μερικούς μήνες λόγω διαφωνιών με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της γερμανικής μάρκας, ενώ στο παλμαρέ του περιλαμβάνεται ο εξωτερικός, αλλά και ο εσωτερικός σχεδιασμός, μιας πλειάδας μοντέλων παραγωγής και πρωτοτύπων. Δυστυχώς, δεν εκπλήρωσε –ακόμα;– το όνειρό του να φτιάξει ένα Κέντρο Σχεδιασμού στην Αττική, ωστόσο εδώ και αρκετά χρόνια διατηρεί ένα δικό του Design Center στο Τορίνο της Ιταλίας.

Γκάρι Τέλακ

Ο Γκάρι Τέλακ γεννήθηκε το 1969 στην Αργεντινή και αποτελεί τον γυρολόγο της παρέας των σχεδιαστών μας, αφού ο πατέρας του ήταν εκπαιδευτικός και μετακόμιζε σε διάφορες χώρες ως διευθυντής του Ινστιτούτου Γκαίτε. Ο γιος ενός Γερμανού και μιας Ελληνίδας με καταγωγή από τη Σπάρτη αντιλήφθηκε από τα παιδικά του χρόνια το πάθος του για το σχέδιο και τα αυτοκίνητα, σπούδασε στη φημισμένη σχολή του Πφόρτσχαϊμ και εντάχθηκε στο δυναμικό της Audi, όπου ανέβηκε γρήγορα στην ιεραρχία και έγινε υπεύθυνος εξωτερικού σχεδιασμού για τα μοντέλα με σήμα τα τέσσερα δαχτυλίδια. Ο ίδιος δηλώνει περήφανος για τις εκπληκτικές γραμμές του Audi TT πρώτης γενιάς, που παρουσιάστηκε το 1998, έδωσε τεράστια ώθηση στο πρεστίζ της μάρκας και έβαλε τα θεμέλια της μάσκας Single Frame, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι και των σημερινών μοντέλων Audi, ακόμα και των ηλεκτρικών. Στον Tέλακ χρωστάμε, μεταξύ άλλων, το εξωτερικό ντιζάιν του Audi Q2, του Α3 και πολλών άλλων σύγχρονων μοντέλων από το Ίνγκολσταντ. Όπως έχει αποκαλύψει, εκτονώνεται παίζοντας ντραμς και χαλαρώνει κάνοντας διακοπές στο εξοχικό του έξω από το Ναύπλιο. Σε όλους όσοι τον ρωτούν, πάντως, αν είναι μισός Γερμανός και μισός Έλληνας, απαντά χαρακτηριστικά ότι νιώθει «κάτι περισσότερο από μισός Έλληνας», οπότε περιλαμβάνεται δικαιωματικά στη λίστα μας.

Γιώργος Σαριδάκης

Τον Γιώργο Σαριδάκη μού τον είχε συστήσει στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ο Σωτήρης Κωβός σε μια επίσκεψή μου στο Κέντρο Σχεδιασμού της Toyota στις Βρυξέλλες ως έναν φέρελπι νεαρό ντιζάινερ αυτοκινήτων. Ο Κωβός δεν έπεσε καθόλου έξω στις εκτιμήσεις του, καθώς ο γιος ενός Κρητικού και μίας Σκωτσέζας γράφει ήδη τη δική του ιστορία ως ντιζάινερ αυτοκινήτων και είναι σήμερα Διευθυντής Εξωτερικού και Εσωτερικού Σχεδιασμού της Ford Ευρώπης. Το εμβληματικότερο μοντέλο της Ford υπό την μπαγκέτα του 51χρονου Έλληνα είναι το νέο Puma, το οποίο υιοθετεί τη σχεδιαστική φιλοσοφία ‘’Centric Design’’, όπου το ελκυστικό ντιζάιν διαμορφώνεται με γνώμονα τις απαιτήσεις των αγοραστών για πρακτικότητα και υψηλή λειτουργικότητα. Σύμφωνα με τον Γιώργο Σαριδάκη, το νέο Ford Puma ξεχωρίζει με τις πρακτικές αξίες του, αλλά και με το εμβληματικό προσωπείο του, σε συνδυασμό με τις ισορροπημένες αναλογίες του αμαξώματός του. Έτσι, μας προϊδεάζει για τα μοντέλα επόμενης γενιάς της εταιρείας με το μπλε οβάλ, είτε πρόκειται για συμβατικής τεχνολογίας είτε για ηλεκτροκίνητα.

Αλέξανδρος Λιώκης

Ο Αλέξανδρος Λιώκης γεννήθηκε πριν 34 χρόνια στην Αθήνα και έδειξε από νωρίς τις ικανότητές του με την πτυχιακή του εργασία στο τμήμα Βιομηχανικού Σχεδιασμού των ΤΕΙ Κοζάνης, η οποία αφορούσε στη μοντέρνα εκδοχή της θρυλικής Citroen DS. Ακολούθησαν σπουδές για σχεδιαστής αυτοκινήτων στην Ιταλία και το όνομά του γίνεται ευρύτερα γνωστό το 2013 ως εμπνευστής των γραμμών του εντυπωσιακού πρωτότυπου Alfa Romeo Gloria. Oι Ιταλοί διαβλέπουν το μεγάλο ταλέντο του νεαρού Έλληνα και του αναθέτουν μία εξαιρετικά λεπτή αποστολή, δηλαδή τον σχεδιασμό ενός SUV της κατηγορίας C-Segment, που μέλλει να αποτελέσει τα επόμενα χρόνια τον βασικό πυλώνα της γκάμας τους. Η Τοnale είναι έτοιμη να μπει τους επόμενους μήνες στη μάχη για μερίδια αγοράς, αν και έχει κατακτήσει ήδη πολυάριθμες διακρίσεις για το ντιζάιν της, που βασίζεται σε εμβληματικά μοντέλα της Alfa Romeo, όπως η Giulia GT, η SZ και η Disco Volante. Ο ίδιος δηλώνει εραστής των κλασικών αυτοκινήτων, τα οποία λατρεύει να οδηγεί στην Ελλάδα, ενώ τονίζει ότι κάθε νέο μοντέλο προκύπτει μέσα από τη συνεργασία μιας μεγάλης ομάδας συνεργατών και δεν συνιστά  αποκλειστική δημιουργία ενός σχεδιαστή.