18/6/2025
Τις τελευταίες ημέρες όλος ο πλανήτης παρακολουθεί με «κομμένη την ανάσα» τις εξελίξεις στον πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν, που απειλεί με γενικευμένη «ανάφλεξη» στη Μέση Ανατολή.
Οι απειλές για αποκλεισμό του Στενού του Ορμούζ, από όπου περνά το 30% του παγκόσμιου πετρελαίου, έχει ήδη δημιουργήσει προβληματισμό στις διεθνείς αγορές και «πονοκέφαλο» για την αύξηση των τιμών των καυσίμων. Ωστόσο, εκτός από πετρέλαιο, το Ιράν έχει πολύ αναπτυγμένο και τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, ο οποίος αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο βιομηχανικό τομέα της χώρας, μετά τον ενεργειακό.
H ιρανική αυτοκινητοβιομηχανία κατέχει την 20ή θέση στη σχετική λίστα των χωρών, συνεισφέρει περίπου 10% στο Α.Ε.Π. της χώρας ενώ διαθέτει περισσότερες από 60 μονάδες παραγωγής και σχεδόν 1.850 εταιρείες κατασκευής ανταλλακτικών. Εκτός από την παρουσία παγκόσμιων Ομίλων, όπως η Stellantis και η Volkswagen, υπάρχουν και αρκετές κρατικές και ιδιωτικές ιρανικές αυτοκινητοβιομηχανίες (περισσότερες από 10), με κορυφαίες τις Ιran Khodro και SAiPA, οι οποίες «ευθύνονται» για το 94% της εγχώριας παραγωγής, που ετησίως ξεπερνά τα 1,2 εκατ. αντίγραφα. Ανάμεσα στα υπόλοιπα «μεγάλα» ονόματα ξεχωρίζουν οι Pars Khodro, Bahman Motor και Kerman Motor.
Όπως είναι λογικό, ο πόλεμος επηρεάζει και τις αυτοκινητοβιομηχανίες του Ιράν, οι οποίες, όμως, ξεκίνησαν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες από το 2018, με τις δευτερεύουσες κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη χώρα από τις ΗΠΑ. Τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα άρχισαν να εμφανίζονται, ωστόσο η αμυντική βιομηχανία του Ιράν ανέλαβε την παραγωγή ορισμένων κρίσιμων εξαρτημάτων, όπως οι αερόσακοι και οι μονάδες ελέγχου των ηλεκτρονικών συστημάτων. Άλλωστε, η Κυβέρνηση στηρίζει τις αυτοκινητοβιομηχανίες και τις προμηθεύτριες εταιρείες, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του εμπάργκο στο εμπόριο από τις χώρες της Δύσης.
Ωστόσο, το 2024 αποδείχθηκε μια πολύ δύσκολη χρονιά στο κομμάτι των ανταλλακτικών για τις αυτοκινητοβιομηχανίες του Ιράν. Η Κίνα παραμένει ένας πολύ σημαντικός προμηθευτής και οι εισαγωγές ανταλλακτικών από αυτήν ανήλθαν σε 653 εκατ. δολάρια το περασμένο έτος. Αν και το νούμερο φαντάζει πολύ μεγάλο, είναι μειωμένο κατά 43% σε σχέση με το 2023, επηρεασμένο από τις κυρώσεις.
Η μείωση των εισαγωγών και η επακόλουθη έλλειψη σε ανταλλακτικά μεγάλωσε τους χρόνους παράδοσης αυτοκινήτων στους αγοραστές και συνέβαλε στην αύξηση των τιμών. Αυτές που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν οι ιδιωτικές αυτοκινητοβιομηχανίες του Ιράν, καθώς οι κρατικές είχαν την υποστήριξη του εγχώριου «οικοσυστήματος» προμηθευτών.
Η βασική αιτία της μείωσης των εισαγωγών ήταν η έλλειψη πρόσβασης σε ξένο νόμισμα, εξαιτίας των κυρώσεων των ΗΠΑ, που περιορίζουν τις τραπεζικές σχέσεις του Ιράν με την Κίνα, παρά την ανάκαμψη των εξαγωγών ιρανικού πετρελαίου προς την κινεζική αγορά. Τα ιρανικά brands δυσκολεύονταν να έχουν πρόσβαση σε κινεζικά γουάν μέσω τις Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν, με αποτέλεσμα τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι εισαγωγές ανταλλακτικών αυτοκινήτων από την Κίνα να ανέλθουν σε μόλις 26 εκατ. δολάρια, μια πτώση 65% σε σχέση με το 12μηνο του 2023.
Ποια λύση βρήκαν οι αυτοκινητοβιομηχανίες για να αποκτήσουν συνάλλαγμα; Στράφηκαν στα φιστίκια τύπου Αιγίνης, στα οποία το Ιράν είναι εκ των κορυφαίων παραγωγών παγκοσμίως. Το πλεονέκτημα ήταν ότι, σε αντίθεση με το πετρέλαιο, δεν υπόκεινται σε κυρώσεις.
Έτσι, τα ιρανικά brands άρχισαν να αγοράζουν φιστίκια από τους καλλιεργητές και αξιοποιώντας τα δίκτυα logistics που διαθέτουν, τα μετέφεραν στην Κίνα όπου τα πουλούσαν. Έτσι, οι ιρανικές εξαγωγές φιστικιών το τελευταίο 6μηνο του 2024 ανήλθαν σε 195 εκατ. δολάρια, ποσό υπερδιπλάσιο σε σχέση με τις εξαγωγές στην Κίνα το αντίστοιχο διάστημα του 2023.
Με αυτό τον τρόπο οι ιρανικές αυτοκινητοβιομηχανίες αποκτούσαν γουάν τα οποία, στη συνέχεια, χρησιμοποιούσαν για την αγορά των ανταλλακτικών που είχαν ανάγκη. Τα περιθώρια κέρδους από το εμπόριο φιστικιών ήταν μικρά - και γι’ αυτό οι Ιρανοί χονδρέμποροι και καλλιεργητές είχαν μειώσει τις εξαγωγές - αλλά αυτό ουδόλως τις ενοχλούσε.
Αναπόφευκτα, αυτή η κίνηση προκάλεσε αναστάτωση στο εμπόριο φιστικιών του Ιράν, με τους άμεσα εμπλεκόμενους να διαμαρτύρονται για «χαοτικές καταστάσεις» προς τα τέλη του 2024. Πριν από λίγους μήνες, οι «κανονικοί» εξαγωγείς φιστικιών σκόπευαν να έρθουν σε συνεννόηση με τις αυτοκινητοβιομηχανίες, προκειμένου να τις προμηθεύσουν με το απαραίτητο γι’ αυτές συνάλλαγμα, σε τιμή που συμφωνήθηκε από την Κεντρική Τράπεζα του Ιράν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Audi: Οι ελλείψεις ημιαγωγών θα ταλαιπωρούν για χρόνια τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία
Mercedes και Microsoft συμμαχούν ενάντια στις ελλείψεις της εφοδιαστικής αλυσίδας
Ανακοινώθηκαν οι τιμές του νέου Audi Q3 στην Ελλάδα - Πόσο κοστίζει η diesel έκδοση
ΔΗΜΟΦΙΛΗ
