Κώστας Καββαθάς (1939-2025) - In memoriam

Οι υμνητικές ή με αρνητικό πρόσημο αποτιμήσεις μένουν, εδώ και πολλά χρόνια, μακριά από εμάς. Άλλωστε, και ο ίδιος, πνεύμα ανήσυχο, έμπλεος δημιουργικών πρωτοβουλιών, με οξεία κριτική ματιά, με έγνοια για τα κοινωνικά τεκταινόμενα, μαχητικός και μάχιμος, ριψοκίνδυνος και παθιασμένος για την τεχνολογία, τα τεχνήματα και τη δεξίωση της αυτοκίνησης, που τόσο αγάπησε και την οποία υπηρέτησε με συνέπεια, γραφιάς, κυριολεκτικά βουτηγμένος στις λέξεις, ανησυχών στοχαστής, για κάποιους δάσκαλος στη γραφή και στη ζωή, για όλους μας εισηγητής της έννοιας της κουλτούρας του αυτοκινήτου στη χώρα μας, δεν προέκρινε τις αποφατικές αποτιμήσεις.

Το δρομολόγιο του βίου του συντίθεται από διαδρομές, η σύνθεση των οποίων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έζησε και έδρασε διαρκώς αναθεωρών.  Το 1957 εκπαιδεύτηκε στο Αεραθλητικό Κέντρο Τριπόλεως, όπου και έβγαλε άδεια χειριστή ανεμόπτερου. Κατόπιν, την περίοδο 1958 - 1960, φοίτησε στο London Northern Polytechnic στη Σχολή Μηχανολόγων, αλλά δεν ολοκλήρωσε ποτέ τις σπουδές του.

Προηγουμένως, το 1957,  είχε προλάβει να εκπαιδευτεί στο Αεραθλητικό Κέντρο Τριπόλεως, όπου και έβγαλε άδεια χειριστή ανεμόπτερου. Η δημοσιογραφική του διαδρομή ξεκίνησε το 1959 στο περιοδικό Ταχύτης και συνεχίστηκε  από το 1963 και μετά, αφού ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία, στην εφημερίδα Μεσημβρινή, όπου διατήρησε στήλη αυτοκινήτου.  Το 1966 εργάστηκε στο εβδομαδιαίο περιοδικό επικαιρότητας Άλφα,  λίγο πριν κάνει την πρώτη του προσπάθεια να εκδώσει το δικό του περιοδικό, μαζί με τον Γιάννη Μπαρδόπουλο, το Τροχοί & Δρόμοι, η οποία όμως διακόπηκε λίγο πριν το τυπογραφείο. Ύστερα πέρασε από το Νέο Αυτοκίνητο και λίγο αργότερα εντάχθηκε στο επιτελείο του περιοδικού Αuto Eξπρές, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1967. Τρία χρόνια αργότερα τον Οκτώβριο του 1970, ίδρυσε μαζί με τη σύζυγό του Σοφία τους εμβληματικούς 4 Τροχούς. 

Αρθρογράφησε, επίσης,  στο εβδομαδιαίο περιοδικό Επίκαιρα, στο Βήμα από το 1991 έως το 1998, στην Καθημερινή από το 1999 και για μικρό χρονικό διάστημα, και στο Πρώτο έως και το 2012. Εν τω μεταξύ, τα περιοδικά 4 Τροχοί, Πτήση & Διάστημα, Ήχος & Hi-Fi, Ram ο ραδιοφωνικός σταθμός Εν Λευκώ  στεγάστηκαν στις «Τεχνικές Εκδόσεις Α.Ε.» των οποίων υπήρξε εμπνευστής, ιδρυτής και ιδιοκτήτης.  Όλα αυτά τα χρόνια επέμεινε να πιλοτάρει αεροπλάνα – ως δημοσιογράφος έχει πετάξει με περισσότερους από 23 τύπους μαχητικών αεροσκαφών, ενώ νεότερος είχε σπεύσει αν συμμετάσχει σε αγώνες αυτοκινήτου,  οδηγώντας Peugeot 204 και ΝSU 1200 TT, κυρίως με το ψευδώνυμο «Πηλέας». Συγχρόνως ασχολήθηκε με την τηλεόραση, όπου το 1969, μαζί με τον Ιάσονα Μοσχοβίτη έκαναν ζωντανή περιγραφή της αποστολής του «Απόλλων 11» και της προσελήνωσης, στο κανάλι της ΕΙΡΤ, μετέπειτα ΕΡΤ, ενώ δημιούργησε και παρουσίαζε την πρώτη εκπομπή για το αυτοκίνητο στην ελληνική τηλεόραση, στο Mega Channel, με το όνομα Τροχοί & Δρόμοι. 

Και μόνον αυτή η τηλεγραφική παράθεση οδοσήμων του βίου του Κώστα Καββαθά δικαιολογεί, νομίζουμε, ό,τι ισχυριστήκαμε: έζησε και έδρασε διαρκώς αναθεωρών. Αυτήν του την πρόκριση βίου και έργων  προικοδότησε στην προσέγγισή του για μια κουλτούρα του αυτοκινήτου, που δεν περιορίζεται στην ανάλυση της υφής των τεχνημάτων, αλλά αντιμετωπίζει το αυτοκίνητο ως προϊόν του υλικού πολιτισμού αναπαυτικά εγκατεστημένου στον κοινωνικό σχηματισμό, επομένως, συνυφασμένο με ατομικές στάσεις και συμπεριφορές και συλλογικές νοοτροπίες, εν εξελίξει. Έτσι, ανέπτυξε μια συζήτηση για τις λεγόμενες σήμερα «κινητικότητες», υπερκινητικός, άλλωστε, όπως είδαμε και ό ίδιος και όπως η αρθρογραφία του καταδεικνύει.  Από αυτή την άποψη, η θανή του συνιστά ένα τρόπον τινά σημείο τομής, ένα τέλος, στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την αυτοκίνηση στην Ελλάδα σήμερα. Έτσι, υποδεικνύει μια νέα αρχή, τα σπέρματα της οποίας έχουν διαφανεί τουλάχιστον εδώ και μία δεκαετία. 

Στον κόμβο αυτόν, ο Κώστας Καββαθάς έχει τη δική του αξιομνημόνευτη θέση, όχι κατ΄ανάγκην του μέντορα, ούτε του πρωτοπόρου εισηγητή. Κατέχει, πέραν αμφιβολίας, τη θέση εκείνου που έσπειρε σε έδαφος καρπερό σπόρους που σήμερα ανθίζουν. Και είναι αυτό το καρπερό έδαφος όλοι όσοι συνεργάστηκαν μαζί του και εμπνεύστηκαν από τις προκρίσεις του. Δεν πρόκειται για συνεχιστές του έργου του, ούτε για μαθητές του. Πρόκειται για όλους όσοι έχουν την «πετριά»  της αυτοκίνησης, ενταγμένη στα σύγχρονα συμφραζόμενά της, για εκδότες και, κυρίως, γραφιάδες και αναγνώστες, όπως εκείνος υπήρξε, αναγνώστες, που όπως το λέει η λέξη, θέλουν να διαβούν κάπου άλλου θέτοντας συνεχώς ερωτήματα. Mε ευαισθησία πληθυντική. Γιατί στον πυρήνα της κουλτούρας του αυτοκινήτου συστήνεται πρώτα πρώτα μία ηθική της κατανόησης, του δισταγμού, της απόχρωσης, της αμφιβολίας, της ερωτηματοθεσίας. 

Αυτήν την ηθική ο Κώστας Καββαθάς επιθύμησε διακαώς να υπηρετήσει. 

Του το χρωστάμε.