Εντέλει, πόσο επικίνδυνοι είναι οι ηλικιωμένοι οδηγοί;

Δυστυχώς δεν πρόκειται για ελληνική αποκλειστικότητα, αφού οι ηλικιωμένοι οδηγοί απασχολούν εδώ και αρκετά χρόνια τους αρμόδιους φορείς σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα σοβαρά δυστυχήματα με αρνητικούς πρωταγωνιστές οδηγούς τρίτης ηλικίας παίρνουν παντού μεγάλη δημοσιότητα, ενώ αντιθέτως στα -προφανώς πολύ περισσότερα- θανατηφόρα περιστατικά με νεότερους οδηγούς, που έχουν παραβιάσει τον μισό Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, δεν συσχετίζουμε σχεδόν ποτέ -και σωστά- την ηλικία τους με την άκρως αντικοινωνική και επικίνδυνη συμπεριφοράς τους.

Αν ανατρέξουμε σε διεθνείς έρευνες, θα δούμε ότι οι οδηγοί με τους γκρίζους κροτάφους δεν είναι - αναλογικά με τον αριθμό τους- χειρότεροι από τους υπόλοιπους και σίγουρα όχι από τους πολύ νέους, που έχουν μεν γρηγορότερες αντιδράσεις και διαθέτουν καλύτερη φυσική κατάσταση, ωστόσο ρισκάρουν περισσότερο, εμφανίζουν συχνότερα επιθετική συμπεριφορά στο βολάν και καταναλώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό αλκοόλ και άλλες ναρκωτικές ουσίες πριν την οδήγηση.

Από την άλλη πλευρά, ένας ηλικιωμένος έχει πιο αργά ρεφλέξ, υστερεί σε κινητικότητα (για παράδειγμα δυσκολεύεται να στρέψει αρκετά το κεφάλι του για να ελέγξει την κυκλοφορία), δεν ακούει ούτε βλέπει τόσο καλά, ενώ μπορεί να λαμβάνει και φάρμακα, που πιθανόν να επηρεάζουν τις ικανότητες του στο τιμόνι. Διαθέτει ωστόσο εμπειρία, είναι συνήθως πιο συγκρατημένος και υπεύθυνος, ενώ κινείται γενικότερα πιο αργά και αμυντικά. Από εκεί και μετά υπεισέρχεται ο προσωπικός παράγοντας, άρα υπάρχουν καλοί και κακοί οδηγοί σε όλες τις ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού, οπότε θα ήταν άδικη οποιοδήποτε οριζόντια απαγόρευση.

Πριν ακριβώς ένα χρόνο είχε γίνει εισήγηση στην Ε.Ε. σχετικά με την οδήγηση σε μεγάλη ηλικία, η οποία προέβλεπε μεταξύ άλλων την υποχρεωτική θέσπιση ιατρικών εξετάσεων για τη συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών σε όλα τα κράτη μέλη. Το Ευρωκοινοβούλιο απέρριψε ωστόσο αυτή την πρόταση, θεωρώντας ότι συνιστά ηλικιακό ρατσισμό και μετέθεσε σε κάθε κράτος την απόφαση, πώς θα ανανεώνονται τα διπλώματα οδήγησης στις μεγάλες ηλικίες. Ωστόσο, το συγκεκριμένο θέμα δεν έφυγε οριστικά από το τραπέζι, καθώς ο στόχος Vision Zero που προβλέπει τον μηδενισμό των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα στην Ευρώπη έως το 2050, δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί, χωρίς νομοθετικές παρεμβάσεις σχετικά με τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για οδήγηση σε προχωρημένη ηλικία.

Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα πολύ λεπτό ζήτημα με σαφείς κοινωνικές προεκτάσεις. Η υποχρεωτική κατάθεση του διπλώματος οδήγησης θα περιόριζε δραστικά την καθημερινότητα των ηλικιωμένων πολιτών και θα τους έθετε στο περιθώριο, ιδιαίτερα αν ζουν σε περιοχές με κακές υποδομές συγκοινωνιών, κάτι που αποτελεί δυστυχώς κανόνα για την Ελλάδα. Ταυτόχρονα, θα επιβάρυνε τους συγγενείς τους, που θα έπρεπε να αναλάβουν τις μετακινήσεις των ηλικιωμένων γονέων, παππούδων και γιαγιάδων τους για ψώνια, για να πάνε στο φαρμακείο ή απλά για να επισκεφθούν κάποιους φίλους τους. Ας μην ξεχνάμε, ότι οι ηλικίες δεν έχουν πλέον την ίδια βαρύτητα με το παρελθόν. Πριν λίγες δεκαετίες έβλεπαν τον εβδομηντάχρονο σαν Μαθουσάλα, σήμερα θεωρείται απολύτως ικανός για δουλειά και κάθε είδους δραστηριότητα, ενώ σε λίγα χρόνια θα τιμωρούν με μειώσεις, όσους βγαίνουν στη σύνταξη πριν τα 70 τους!

Τι πρέπει λοιπόν να γίνει;

Η απάντηση είναι απλή, αν και δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη. Όλοι οι Κώδικες Οδικής Κυκλοφορίας προβλέπουν για τους οδηγούς, ότι πρέπει να βρίσκονται σε καλή κατάσταση σωματικά και ψυχικά, για να μπορούν να πιάνουν τιμόνι. Άρα απαιτούνται πραγματικές ιατρικές εξετάσεις από μια ηλικία και μετά, προσαρμοσμένες στις απαιτήσεις της ασφαλούς οδήγησης και ταυτόχρονα να κλείσουν τα κυκλώματα ‘’παραγωγής’’ ιατρικών γνωματεύσεων για την ανανέωση του διπλώματος οδήγησης με φακελάκι. Σε αρκετές χώρες, όπως η Ισπανία και η Φινλανδία πραγματοποιούνται μάλιστα οι εξετάσεις σε ειδικά κέντρα από ομάδες ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων και έχουν εξονυχιστικό χαρακτήρα. Καθοριστικό ρόλο παίζουν λοιπόν η ποιότητα και η έκταση των ιατρικών εξετάσεων, που βοηθούν στη σωστή αξιολόγηση των ικανοτήτων ενός ηλικιωμένου οδηγού και όχι η συχνότητα, εφόσον γίνονται απλά για να εισπράττει το κράτος πανάκριβα παράβολα και να κερδίζουν και κάποιοι γιατροί εύκολα χρήματα.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε, ότι σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν προβλέπονται πρακτικές εξετάσεις για την ανανέωση του διπλώματος οδήγησης μετά από κάποια ηλικία, ωστόσο σε κάποιες υπάρχει η δυνατότητα εθελοντικής συμμετοχής σε σεμινάρια και οδηγικά τεστ από αυτοκινητιστικές λέσχες ή σχολές οδηγών, για να διαπιστώσουν οι συμμετέχοντες, αν είναι ακόμη σε θέση να οδηγούν με ασφάλεια. Αυτό γίνεται στο πλαίσιο της ατομικής ευθύνης απέναντι στην κοινωνία και πολλοί από όσους αποτυγχάνουν, παραδίδουν εθελοντικά τα διπλώματα τους, κατόπιν πίεσης και των ίδιων των παιδιών και των εγγονιών τους.

Ας δούμε όμως τι ισχύει για την ανανέωση του διπλώματος οδήγησης από κάποια μεγάλη ηλικία και μετά σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες:

Ελβετία: Ειδικές ιατρικές εξετάσεις κάθε δύο χρόνια από την ηλικία των 75 ετών, που πραγματοποιούνται από τον οικογενειακό γιατρό.

Ολλανδία: Και εδώ προβλέπονται ιατρικές εξετάσεις ανά πενταετία μετά τα 75.

Δανία: Τα ιατρικά τεστ είναι υποχρεωτικά μετά τα 80!

Ιταλία: Έως τα 50, ιατρικός έλεγχος κάθε 10 χρόνια. Μετά τα 50 και μέχρι τα 70 γίνεται έλεγχος ανά 5 χρόνια, από τα 70 έως τα 80 ανά τριετία και μετά τα 80 ανά διετία.

Γερμανία: Δεν προβλέπεται κάποιος έλεγχος, αν διαπιστώσει όμως ένας γιατρός ότι ο ηλικιωμένος ασθενής του δεν πρέπει να οδηγεί λόγω του ιστορικού του, μπορεί να εκδώσει πόρισμα για παράδοση του διπλώματος οδήγησης. Ωστόσο δεν είναι δεσμευτική η κοινοποίηση του στις Αρχές, αλλά συχνά προωθείται στους συγγενείς του ηλικιωμένου, για να πράξουν αυτοί τα δέοντα.

Ισπανία: Ιατρικές εξετάσεις κάθε πενταετία μετά τα 65. Αυτές πραγματοποιούνται σε συγκεκριμένα ιατρικά κέντρα, όπου αξιολογούνται τα εξής σημεία: Αρτηριακή πίεση, πνεύμονες, όραση και ακοή, ψυχολογία και συμπεριφορά, ικανότητα συντονισμού των κινήσεων.

Πορτογαλία: Οι ιατρικές εξετάσεις ξεκινούν από τα 50 και πραγματοποιούνται κάθε 5 χρόνια μέχρι τα 70 και από εκεί και μετά κάθε διετία.

Τσεχία: Εδώ είναι υποχρεωτικές οι ιατρικές εξετάσεις από την ηλικία των 60 ετών και πραγματοποιούνται αρχικά ανά πενταετία, όμως τα διαστήματα μικραίνουν, όσο μεγαλώνουν οι οδηγοί.

Γαλλία: Στη Γαλλία τα πράγματα είναι απλά. Το δίπλωμα οδήγησης πρέπει να ανανεώνεται ανά 15 χρόνια, χωρίς να απαιτούνται κάποιου είδους εξετάσεις, όπως συμβαίνει και στη Γερμανία.  

Φινλανδία: Οι νεότεροι πρέπει να ανανεώνουν το δίπλωμα οδήγησης κάθε 15 χρόνια, χωρίς κάποιες προϋποθέσεις. Από τα 70 και μετά απαιτούνται ιατρικές εξετάσεις ανά πενταετία, που πραγματοποιούνται σε ειδικά κέντρα από ομάδες ιατρών, οι οποίοι αξιολογούν τη σωματική κατάσταση και την ικανότητα αντίληψης του ηλικιωμένου οδηγού και το ιστορικό του σε συνδυασμό με τη λήψη φαρμάκων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

20 φιλοσοφημένες ατάκες για το αυτοκίνητο, που κρύβουν μεγάλες αλήθειες

Ο νέος «πλανητάρχης» επιταχυντής των εξελίξεων στην αυτοκίνηση

17χρονος σκόρπισε τον θάνατο οδηγώντας μεθυσμένος μία Porsche Taycan - Δείτε το σοκαριστικό video