Πώς αλλάζεις ένα κλαταρισμένο ελαστικό σε ένα Rally Car

Υπό άλλες συνθήκες σήμερα θα πραγματοποιείτο η εκκίνηση του Ράλι Αργεντινής, ενός αγώνα με αρκετά κοινά στοιχεία, σε μορφολογία εδάφους, δύσκολες συνθήκες αλλά και πάθος των θεατών, με το δικό μας Ράλι Ακρόπολις. Ο αγώνας λόγω κορωνοϊού φυσικά ματαιώθηκε, ακόμα είναι άγνωστο πότε θα πάρει εκκίνηση το πρώτο μετά την πανδημία ράλι, όμως η SKODA ανεβάζει τις αγωνιστικές στροφές ρίχνοντας φως στο παρασκήνιο των αγώνων, με άγνωστες λεπτομέρειες για τα συχνά κλαταρίσματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα τα πληρώματα. Ξεναγός, ο Miroslav Slambora, ο συντονιστής του Service Park για την SKODA Motorsport.

Εκτίμηση της κατάστασης

Το πλήρωμα βρίσκεται σε πλήρες «δέσιμο» με το αγωνιστικό αυτοκίνητό τους, θα έλεγε κάποιος χωρίς υπερβολή σε μία «τέλεια συμβίωση» μαζί του και οι έμπειροι οδηγοί και συνοδηγοί μπορούν να καταλάβουν αμέσως όταν υπάρχει ένα κλατάρισμα από τις αλλαγές που παρατηρούνται στη συμπεριφορά του αυτοκινήτου. Μόλις αντιληφθούν κάτι τέτοιο, πρέπει να αποφασίσουν αν είναι απαραίτητο να αλλάξουν το ελαστικό ή απλά να επιβραδύνουν τον ρυθμό τους και να προσπαθήσουν να ολοκληρώσουν την Ειδική Διαδρομή.

Οι μηχανικοί έχουν υπολογίσει ότι αν απομένουν λιγότερο από επτά ή οκτώ χιλιόμετρα μέχρι το τέλος της Ειδικής, η επιλογή αλλαγής ελαστικού δεν ενδείκνυται, γιατί η απώλεια χρόνου θα είναι μεγάλη και δεν πρόκειται ποτέ να καλυφθεί όσο γρήγορα και να κινηθεί το πλήρωμα στην απόσταση που απομένει. Βέβαια, όλα εξαρτώνται από το είδος του κλαταρίσματος και το πόσο γρήγορα χάνει αέρα το ελαστικό. Εάν δηλαδή χάνει βαθμιαία την πίεση του αέρα ή γρήγορα, όπου το ελαστικό γίνεται «flat» (επίπεδο) μέσα σε δευτερόλεπτα.

Εξαρτάται επίσης από το είδος του αγώνα και την επιφάνεια του οδοστρώματος. Στην άσφαλτο, το αυτοκίνητο είναι ακόμη σε θέση να οδηγηθεί αρκετά γρήγορα, αλλά σε απαιτητικές χωμάτινες συνθήκες, όπως η Αργεντινή, η Τουρκία ή η Πορτογαλία, η επίδραση ενός ελαστικού στην ταχύτητα είναι πολύ μεγαλύτερη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το πλήρωμα μπορεί να αποφασίσει να αλλάξει το ελαστικό ακόμα και με μόλις πέντε χιλιόμετρα να απομένουν. Είναι επίσης σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα διάλυσης του ελαστικού, επειδή τα κομμάτια θα μπορούσαν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά στο αυτοκίνητο.

Όπως εξηγεί ο Miroslav Slambora, «τα εξαιρετικά σκληρά ελαστικά που χρησιμοποιούνται στο χώμα, είναι ενισχυμένα με μέταλλα τα οποία μπορούν να προκαλέσουν ζημιά ή να καταστρέψουν το φτερό, τον τροχό, τον προφυλακτήρα ή ακόμα και τον προβολέα. Αυτό με την σειρά του μπορεί να προκαλέσει επίσης σημαντικές επιπλοκές για τους μηχανικούς στο Service Park. Μια φορά, ένα κλατάρισμα μας κόστισε ολόκληρη την πίσω πόρτα. Μέρη του ελαστικού μπορούν επίσης να εισέλθουν στο εσωτερικό και ακόμη και να προκαλέσουν προβλήματα στο κιβώτιο ταχυτήτων, γεγονός που θα οδηγήσει σε εγκατάλειψη από τον αγώνα. Τελικά, ακόμα και η αλλαγή ή όχι ενός ελαστικού είναι στρατηγική απόφαση μέσα στον αγώνα».

Αλλαγή σε περίπου ένα λεπτό

Εάν το πλήρωμα αποφασίσει να αλλάξει το ελαστικό, πρέπει πρώτα να βρει ένα ασφαλές μέρος για να σταματήσει. Το κλειδί στην επιτυχημένη αλλαγή είναι ο συντονισμός. Παρόλο που τα αυτοκίνητα ξεκινούν με κενά δύο λεπτών το ένα από το άλλο, τα οποία λογικά δίνουν αρκετό χρόνο στο πλήρωμα, μπορεί να εμφανιστούν απροσδόκητες επιπλοκές.

Συνήθως, το μπουλονοπίστολο είναι τοποθετημένο στην πόρτα πίσω από τον οδηγό, ενώ ο γρύλος βρίσκεται πίσω από τον συνοδηγό και το κλειδί για ώρα ανάγκης στο χώρο του εφεδρικού τροχού. Όταν ο οδηγός χαλαρώνει τα παξιμάδια με το μπουλονοπίστολο, ο συνοδηγός βγαίνει από το αυτοκίνητο, στερεώνει τον γρύλο και σηκώνει το αυτοκίνητο, ενώ στη συνέχεια μεταφέρει την ρεζέρβα στον οδηγό. Ο οδηγός κάνει την αλλαγή και στη συνέχεια σφίγγει τα παξιμάδια ξανά, την ίδια στιγμή που ο συνοδηγός στερεώνει τον κατεστραμμένο τροχό στο αυτοκίνητο.

Το πλήρωμα μπορεί να ξεκινήσει πάλι μόνο αφού φορέσει τις ζώνες ασφαλείας τους. Στο παρελθόν, τα πληρώματα συχνά πήγαιναν στο αυτοκίνητο και πρόσδεναν τις ζώνες τους εν κινήσει. Εντούτοις, ο οδηγός ίσως να έχει χάσει την προσοχή του λόγω του κλαταρίσματος, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος. Είναι δε σαφές ότι χωρίς ζώνες ασφαλείας, πιθανές συνέπειες μπορούν να αποβούν σοβαρές. Υπάρχουν πολλές κάμερες για να δουν οι αγωνοδίκες αν ακολουθούνται ή όχι αυτοί οι κανόνες και ακόμη και οι φαινομενικά μικρές παραβάσεις, όπως το να μην συνδεθεί το βύσμα επικοινωνίας στο κράνος προτού ξεκινήσει το πλήρωμα, μπορεί να οδηγήσουν σε επιβολή ποινών.

Να σημειωθεί ακόμα ότι ένα κλατάρισμα στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται σε λιγότερο από ένα λεπτό. «Κάθε πλήρωμα έχει τη δική του καλά προετοιμασμένη διαδικασία. Τα πληρώματα της SKODA Motorsport κάνουν δοκιμές για την αλλαγή των ελαστικών πριν από κάθε ράλι. Κατά την προπόνηση, είναι σε θέση να αλλάξουν το ελαστικό σε περίπου ένα λεπτό και δέκα δευτερόλεπτα, αλλά κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, ίσως απαιτηθεί περισσότερος χρόνος, εξαιτίας του άγχους και των απαιτητικών συνθηκών. Οτιδήποτε κάτω από ενάμισι λεπτό θεωρείται πολύ καλός χρόνος και σημαίνει επίσης ότι το πλήρωμα δεν θα προκαλέσει προβλήματα στο συνδυασμό που ακολουθεί πίσω από αυτό», συμπληρώνει ο Slambora.

Όπως συμβαίνει σε κάθε αγώνα, τα δευτερόλεπτα είναι πολύ σημαντικά. Έτσι οι μηχανικοί της SKODA Motorsport προσπαθούν να κάνουν την όλη διαδικασία όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική. Στη SKODA FABIA Rally2, το εφεδρικό κλειδί κανονικά είναι τοποθετημένο στο χώρο που βρίσκεται η ρεζέρβα. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της ανανεωμένης SKODA FABIA Rally2, οι μηχανικοί της SKODA Motorsport πειραματίστηκαν με τη μετακίνηση του κλειδιού από τον χώρο του εφεδρικού τροχού, στην πλευρική πόρτα πίσω από τον οδηγό, όπου βρίσκεται πιο εύκολα στην διάθεσή του. «Συνειδητοποιήσαμε όμως, ότι αν και φαινομενικά καλύτερη θέση, ένα πιθανό κλατάρισμα  θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιά στην πόρτα πίσω από τον οδηγό και αν συνέβαινε αυτό, τότε το πλήρωμα ίσως να έμενε χωρίς εφεδρικό κλειδί. Για αυτό αποφασίσαμε να το επαναφέρουμε στο χώρο του εφεδρικού τροχού, αφήνοντας μόνο το μπουλονοπίστολο στην πόρτα πίσω από τον οδηγό. Είναι πάντα απαραίτητο να τα λαμβάνουμε υπόψη μας όλα», εξηγεί ο Slambora.

Ο σωστός εξοπλισμός

Ο βασικός εξοπλισμός σε ένα αυτοκίνητο ράλι είναι ένας εφεδρικός τροχός, αλλά οι κανόνες επιτρέπουν τη μεταφορά δύο, κάτι που οι ομάδες κάνουν στα πιο δύσκολα ράλι όπου ο κίνδυνος ενός κλαταρίσματος είναι υψηλότερος. Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο στους σκληρούς χωμάτινους αγώνες, για ευνόητους λόγους. Η επιλογή  δύο εφεδρικών τροχών δεν είναι μια απόφαση που πρέπει να ληφθεί με ελαφρότητα, καθώς κάθε κιλό κάνει τη διαφορά. Ο εφεδρικός τροχός για άσφαλτο, για τη SKODA FABIA Rally2 ζυγίζει περίπου 19 κιλά και για το χώμα είναι ακόμα πιο βαρύς, στα 23 κιλά. Σε ένα αυτοκίνητο δρόμου, αυτό δεν είναι κάτι που γίνεται αντιληπτό. Στο μηχανοκίνητο αθλητισμό όμως, κάθε επιπλέον κιλό κάνει μια τεράστια διαφορά.

Είναι ενδιαφέροντα τα όσα εξηγεί ο Slambora: «Υπολογίσαμε ότι σε ένα σκέλος μήκους 70 χιλιομέτρων, αυτό το επιπλέον  βάρος μπορεί να σημαίνει χάσιμο έως και επτά δευτερολέπτων. Από την άλλη πλευρά, είναι πάντα καλύτερο να χάσεις κάποιον χρόνο, από το να μην ολοκληρώσεις τον αγώνα. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη μας τον επιπρόσθετο εφεδρικό τροχό κατά τη ρύθμιση του αυτοκινήτου. Έτσι, ανεβάζουμε τα πίσω αμορτισέρ κατά δύο χιλιοστά για να αντισταθμίσουμε το επιπλέον βάρος και να διατηρήσουμε τη σωστή ισορροπία του αυτοκινήτου».

Κάθε ομάδα επιλέγει τα εργαλεία για την αλλαγή των ελαστικών σύμφωνα με τις προτιμήσεις της. Για παράδειγμα, η SKODA Motorsport έχει αναπτύξει το δικό της γρύλο, ο οποίος παρέχεται όχι μόνο στην εργοστασιακή ομάδα αλλά και στις αγωνιστικές ομάδες πελατών. Το κύριο πλεονέκτημά του είναι ότι, εκτός από το πολύ μικρό βάρος, έχει ένα έμβολο διπλής δράσης, το οποίο σηκώνει το αυτοκίνητο τόσο όταν μετακινείται ο μοχλός προς τα πάνω όσο και όταν μετακινείται προς τα κάτω, εξοικονομώντας πολύτιμα δευτερόλεπτα. Γιατί πραγματικά, το κάθε δευτερόλεπτο μετράει…